Đề Đọc hiểutruyện thơ Tiễn dặn người yêu (Xống trụ xon xao) nằm trong bộ Đề Thi cuối học kỳ 1 môn Văn 11 Trường THPT Sơn Dương. Đề đọc hiểu bám sát chương trình học, có đáp án và thang chấm điểm chi tiết kèm theo ở bản word.
Đọc văn bản sau:
Lời hẹn hò bền chắc
Tình đôi ta nhuyễn chặt
Chung trái tim không thể sẻ đôi!
Chỉ sợ đẵn cây không thuận hướng
Ngả cây không xuôi chiều
Đan sọt còn lo lỗi mắt
Yêu nhau sợ Then(1) không thương
Then thương sợ trời cao không giúp
Trời giúp sợ mẹ cha không ưng
Cây không ngả sợ cha em cứ bắt phải ngả
Lòng không yêu sợ mẹ em cứ bắt phải yêu
Thương thay chim thô lốc ngực nâu
Chim gõ kiến ngực vằn
Gà lôi ngực lốm đốm
Đi đằng sau ngóng đợi không đợi
Đi ngả trước mong dừng chẳng dừng
Càng mong dừng càng vun vút bay xa
Ước sao anh mọc cánh
Như rồng thiêng bay tung
Lượn khắp trời tìm đến sàn hoa
Ta nhác trông nhau mắt liếc lệ sa
Anh ước cùng em dựng nhà
Nhưng e làm nhà rách người mắng
Dựng nhà hoang người chê
Người qua trước ngõ người cười
Mẹ yêu anh mới nói:
– “Áo thuở nhỏ đưa đây mẹ bói
Quẻ bói này hai bốn một năm(2)
Lấy được nhau thuận vợ thuận chồng!”
Yêu em, anh quyết được
Đã thương nhau quyết lấy
Anh mới đi kiếm lúa ngoài đồng
Đi kiếm cá ngoài sông
Chài ba sải, anh buông xuống hồ
Lưới muôn mắt, anh giăng xuống nước
Đứng mũi thuyền anh liệng chài tơ
Ngồi lái thuyền anh so lưới sợi
Số may được trắm chiên chép đỏ
Được cá to cá nhỏ từng đàn
Đẹp lòng anh quay về bản
Cá to đưa mẹ thái ướp chua
Cá nhỏ sấy khô xát muối
Cá giàn trên đã đủ, thừa đủ
Gà vịt kia đã nhiều thực nhiềuAnh mới đi Tà Bú mua đĩa
Đi Tà Hè mua tơ
Đi Tà Sại mua cau
Mua cau cau cả buồng sai quả
Mua trầu muôn lá gói mang về
Dạm người yêu thay lời thương nhớ
Anh chạy tìm ông mối bà mai
Kẻ khéo giúp gói cau không úa
Người khéo hỏi lời thương không phai
Giỏi mối mai cho đôi ta đẹp lứa em ơi!
Anh chặt giang về đan lồng gà
Chặt mai về đan giỏ cá
Cắt dong muôn lá gói trầu
Kịp đến ngày lành và bữa tốt
Năm đi và tháng trôi
Gói trầu nhỏ anh mang tới gửi
Gói cau con tới dạm
Dây trầu không xin được cuốn leo
Gói cau lên quản trước tưng bừng
Muôn tiếng đến sàn sau rộn rã
Búi tóc mượt, anh trải ra giữa quản
Búi tóc dài anh buông xuống giữa nhà
Anh lạy cha em bốn lạy
Nộp mẹ em bốn lễ
Xin làm gà gô, cun cút(4) cổ trơn
Làm rể quý, rể yêu nằm quản
Cha em trên giường cao không đáp
Mẹ em nơi giường thấp làm thinh
Rồi cha em và mẹ em mới bảo:
– “Người như kia và mặt như vậy
Chẳng đáng đội nón giấy Mường Púa ven sông
Không đáng ở nhà ta ngồi quản đan chài
Quay về với họ nội họ ngoại
Quay về nhà cũ đi đi!”
Anh đã tính mà tính không đủ
Anh đã lo mà lo chẳng tròn
Tay trái cầm gói cau lau mắt
Tay phải xách giỏ cá thẹn thùng
Anh bẽn lẽn quay về nhà cũ
Cúi mặt nước mắt rỏ
Ngẩng lên hàng lệ rưng
Nước mắt rơi đầm gối
Hàng lệ rơi thấm đệm
Ngày rồi đêm héo hắt khóc ròng(Trích Tiễn dặn người yêu – Xống trụ xon xao, Mạc Phi dịch, NXB Văn hoá dân tộc, Hà Nội, 1977)
Chú thích:
(1)Then: vua, chúa trên “cõi trời”.
(2) Quẻ bói này hai bốn một năm: Từ xưa có tục bói áo khi ốm đau và để xem đường hậu vận hay dở. Hai bốn một năm: tên gọi quẻ của ông thầy, hai bốn là hai lần được quẻ hay, một năm là một lần gặp quẻ dở. Câu thơ nói hay nhiều hơn dở.
(3)Dây trầu không xin được cuốn leo: Ý nói xin được kết tình thông gia.
(4) Gà gô, cun cút: Gà gô, cun cút đều giỏi luồn lách, trốn lẩn, ý nói xin làm một chàng rể ngoan ngoãn, chịu khó, biết khiêm nhường, nhẵn nhục, không xấc lấc, ương bướng.
(5) Nằm quản: Nằm riêng ở gian ngoài, gian nhà khách.
Trả lời câu hỏi/ thực hiện yêu cầu:
Câu 1. Chỉ ra các từ ngữ chỉ tên địa danh trong đoạn trích.
Câu 2. Xác định các từ ngữ, hình ảnh chỉ nỗi lo sợ quẩn quanh, thấp thỏm về chuyện lứa đôi của chàng trai trong những dòng thơ sau:
Yêu nhau sợ Then(1) không thương
Then thương sợ trời cao không giúp
Trời giúp sợ mẹ cha không ưng
Câu 3. Theo đoạn trích, vì sao cha mẹ cô gái không bằng lòng chàng trai làm con rể?
Câu 4. Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp lặp cấu trúc câu trong hai câu thơ sau:
Cây không ngả sợ cha em cứ bắt phải ngả
Lòng không yêu sợ mẹ em cứ bắt phải yêu
Câu 5. Qua những hành động, tâm trạng của chàng trai trong đoạn trích, anh/chị thấy nhân vật này là người như thế nào?
Câu 6. Qua đoạn trích, viết đoạn văn ngắn (5 đến 7 dòng) bày tỏ quan niệm của anh/ chị về tình yêu chân chính.
Tải về toàn bộ đề thi bản word:
